Đôi lời về tài chính…
Hãy bắt đầu bằng một câu đố thú vị. Giữa việc mua sắm một món đồ mới của bạn, việc buôn bán phát đạt của một công ty ở nửa kia bán cầu, và việc chi trả hóa đơn tiền điện mỗi tháng của một cơ quan hành chính có điểm gì chung?
Câu hỏi trên sẽ thật hóc búa nếu bạn suy nghĩ như một người bình thường. Nhưng nếu suy nghĩ trên phương diện một chuyên gia tài chính thì câu trả lời sẽ nằm gọn trong bàn tay bạn: cả 3 đối tượng đều đang thực hiện các hoạt động tài chính.
1. Tài chính
1.1 Định nghĩa
Tài chính là một lĩnh vực có tầm ảnh hưởng sâu rộng, len lỏi vào từng ngóc ngách của đời sống xã hội. Xét trong thị trường việc làm thì ngành tài chính luôn nằm trong top những ngành hot, được nhiều sinh viên theo đuổi nhất. Điều này thể hiện qua việc các vị trí làm việc trong ngành liên tục được xếp vào bảng xếp hạng những công việc có tiềm năng phát triển mạnh nhất trong tương lai 5 – 10 năm tới.
Trước khi đi sâu khám phá về “đế chế” tài chính, hãy tìm hiểu từ “viên gạch” đầu tiên – nền tảng cho các kiến thức sau này. Đó chính là câu hỏi quen thuộc: Tài chính là gì?
Vậy, tài chính là gì?
Về cơ bản, tài chính có thể được xem là một nhánh của kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh doanh của một tổ chức.
Hiểu một cách đơn giản nhất, tài chính là hoạt động quản lí tiền bạc. Cụ thể hơn, đó là sự quản lí, ghi chép, phân tích, hoạch định về tiền bạc, hoạt động ngân hàng, đầu tư, tài sản và nợ.
1.2. Tài chính vs Kế toán?
Một sự băn khoăn không nhỏ khác lại đến từ 2 khái niệm “kế toán” và “tài chính”. “Kế toán” là tài chính, nhưng tài chính không chỉ có kế toán.
- Kế toán chỉ quan tâm tới dòng tiền ra/vào của một công ty, tổ chức – Tài chính lại hướng đến quản lí tài sản, nợ cũng như lên kế hoạch phát triển dài hạn cho công ty.
- Kế toán làm việc với sổ sách – Tài chính làm việc với các chiến lược, tầm nhìn dài hạn.
- Kế toán thường chú trọng đến ghi chép, phân tích các kết quả hoạt động diễn ra trong quá khứ – Tài chính dùng quá khứ như một điểm khởi đầu, phân tích, hoạch định ra những chiến lược kinh doanh trong tương lai.
Vậy thì, Kế toán cụ thể là gì?
2. Kế toán
“Accounting is the language of business”
Mỗi doanh nghiệp, tổ chức trong xã hội đều cần phải có một lượng tài sản nhất định để tiến hành, duy trì hoạt động. Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp thực hiện các giao dịch tài chính (financial transactions) như: mua hàng, bán hàng, sản xuất, vay vốn đầu tư, trả lương cho nhân viên… Những giao dịch này làm thay đổi lượng tài sản vốn có của doanh nghiệp. Nhiệm vụ của Kế toán là ‘số hóa’ những thay đổi này — ghi chép, kiểm tra và cung cấp một cách hệ thống, toàn diện các thông tin về tình hình hoạt động tài chính của doanh nghiệp, tổ chức.
Kế toán giúp trả lời những câu hỏi: Doanh nghiệp sản xuất mặt hàng nào? Giá bán là bao nhiêu? Hoạt động của doanh nghiệp lãi hay lỗ? Tài sản của doanh nghiệp còn bao nhiêu?… thông qua các hoạt động:
Bằng việc ‘số hóa’ hàng trăm, hàng nghìn giao dịch tài chính vào bốn bản báo cáo tài chính cơ bản, Kế toán không chỉ giúp những người trong nội bộ doanh nghiệp đưa ra các quyết định kịp thời để vận hành hiệu quả công việc kinh doanh, mà còn cung cấp thông tin cho cả những người bên ngoài doanh nghiệp như cổ đông, ngân hàng cho vay, đối thủ cạnh tranh, các cơ quan quản lý nhà nước…, giúp họ ra các quyết định phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm.
Vậy mới nói “Kế toán là ngôn ngữ của kinh doanh”— Chỉ cần đọc hiểu được những báo cáo tài chính là bạn cơ bản đã nắm được tình hình hoạt động của một doanh nghiệp, tổ chức rồi!
Tuy nhiên, việc quản lí, ghi chép và cung cấp các kết quả hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp cho các tổ chức bên ngoài lại do chính doanh nghiệp đó cung cấp, vì vậy không thể tránh khỏi những sai sót làm ảnh hưởng đến quyết định đầu tư, chính sách của các nhà đầu tư bên ngoài. Xuất phát từ vấn đề đó, khái niệm Kiểm toán ra đời.
3. Kiểm toán
Có nhiều định nghĩa khác nhau từ phức tạp đến cơ bản về Kiểm toán, tuy nhiên, hiểu một cách đơn giản nhất, Kiểm toán là kiểm tra lại kế toán.
Công việc của kiểm toán bắt đầu khi công việc của kế toán kết thúc.
Công việc của kiểm toán chính là kiểm tra, xác minh tính trung thực của những báo cáo tài chính do kế toán phân tích ra, từ đó giúp cung cấp những thông tin chính xác nhất về tình hình tài chính của tổ chức đó. Hay nói cách khác, kiểm toán là quá trình thu thập và đánh giá bằng chứng liên quan đến những thông tin tài chính được kiểm tra (cung cấp bởi kế toán) nhằm xác đinh và báo cáo về mức độ phù hợp giữa thông tin đó với các chuẩn mực đã được thiết lập. Có thể nói, kiểm toán hướng đến rất nhiều đối tượng, những người quan tâm tới tình hình tài chính của một tổ chức nào đó nhưng không có nghiệp vụ về tài chính, kế toán; đó là lí do họ cần đến những kiểm toán viên để tìm hiểu và đưa ra những đánh giá phù hợp giúp họ có những quyết định đúng đắn nhất.
Hy vọng rằng bài viết trên đã giúp cho bạn đọc có được định nghĩa ban đầu về Tài chính – Kế Kiểm.